[WYWIAD] Nie kłam!

Kłamstwo ma krótkie nogi i wcześniej czy później - wyjdzie na jaw. Jedno kłamstwo pociąga za sobą kolejne, i kolejne... A kiedy wyjdzie na jaw - nic już nie będzie jak wcześniej... Dlaczego kłamiemy? - mówi Ewa Guzowska - psycholog, psychoterapeuta, coach  

pixabay.com/pl/

Pani Ewo, co psychologia mówi o kłamaniu? Jeśli chodzi o przeprowadzone badania - wynika z nich, że ludzie kłamią… i  robią to zadziwiająco często...

Zgodnie z definicją kłamstwo to:  twierdzenie niezgodne z rzeczywistością, mające wprowadzić kogoś w błąd. Można powiedzieć, że kłamstwo jest częścią życia… czy ułatwia nam je czy nie, to już zupełnie inna sprawa.  

Kłamstwo jest lepsze od prawdy? 

Uważam, że im bardziej trzymamy się prawdy, tym lepiej możemy się czuć - mam na myśli zdrową jednostkę. Prędzej czy później prawda i tak wychodzi na wierzch, a często relacje niestety już nie są takie same… Wg mnie to smutna prawda, bo relacje to istotny element naszego życia. Poza tym wszyscy znamy bajkę  pt. „Nowe szaty cesarza” (H.Ch.Andersen). Niestety w dzisiejszym świecie dość często to się zdarza... Ludzie mówią: jakie piękne szaty króla - nie widząc, że cesarz jest zupełnie nagi, a to powoduje chaos i brak ufności w stosunku do ludzi. Tego typu bolączki słyszę u młodych ludzi, a to w sposób znaczący wpływa na postrzeganie przez nich otaczającego ich świata, któremu ponownie trudno zaufać (np. związki). A z drugiej strony zdarza się, że ludzie wcale nie są zainteresowani prawdą, gdy jest bolesna, a problemy trudne do rozwiązania…  Bardzo ważne są wartości, jakie wyznajemy. Jeśli prawda będzie miała dla nas wysoką wartość, będziemy prawdziwi i autentyczni, co jest ogromnie ważne dla jednostki, ale też dla pozostałych, przynajmniej tych z wartościami. Uważam, że to upadek wartości w dużej mierze powoduje, że współczesnemu człowiekowi  jest trudno być szczęśliwym. Mówi się, że prawda jest podstawą, kłamstwo stwarza iluzję, w którą czasami wierzymy… gorzej dla nas, gdy owa iluzja się rozpadnie. Prawda jest konstruktywna, a iluzja destrukcyjna – a to kolosalna różnica. Z chwilą, kiedy iluzja rozpada się, trudno „utrzymać się” w pionie.

To smutne i bolesne. Tym gorsze, że zaufanie spadło i trudno go odzyskać z powrotem. Dlaczego ludzie nie mówią prawdy?  

Powody, dla których ludzie kłamią, bywają bardzo różne w zależności np.: od płci, typu osobowości (np. ekstrawertyk- z powodu większej ilości kontaktów niż  introwertyk). W przypadku kłamstwa patologicznego  mamy do czynienia  z osobowością antyspołeczną czy narcystyczną. W przypadku kłamstwa kompulsywnego  możemy mieć do czynienia w przypadku ADHD, choroby afektywnej dwubiegunowej i w przypadku zaburzeń osobowości z pogranicza.   Powody kłamstwa  często związane są z lękiem, by uniknąć kary czy związane z autoprezentacją w przypadku podniesienie swojej wartości. 

Kłamstwo to przecież narzędzie manipulacji...

Kłamstwo jest narzędziem wpływu i można spotkać się z nim wszędzie… Jesteśmy manipulowani właściwie cały czas, dlatego tak istotna jest umiejętność rozróżniania kłamstwa od prawdy…

Szczera rozmowa o uczuciach z kłamcą wydaje się niemożliwa, ponieważ nawet jeśli powiedział „jestem szczery” to za kilka dni i tak powie, że nie mówił tego, co myśli...  

Kiedy mamy  kontakt np. z  mitomanem, praktycznie bardzo trudno rozpoznać, że mówi nieprawdę, ponieważ zazwyczaj ubarwia on swoją osobę, by pokazać, że jest lepszy niż w rzeczywistości.

Kłamca kłamie nawet wtedy kiedy może mówić prawdę?

W przypadku  powyższych zaburzeń najczęściej osoba będzie kłamała, ponieważ kłamstwo jest wpisane w jej życie, czasami po prostu nie potrafi inaczej,  a zwykle nie widzi powodu, by postępować inaczej, nie widzimy też jakie spustoszenie powodują jej kłamstwa wokół, chyba, że zmierzy się z faktem, że ktoś to rozpoznał, złapał na gorącym uczynku, ale zwykle nie wynika to z jej własnej motywacji.

Jak rozpoznać kłamcę? 

W trakcie rozmowy z kłamcą należy szczególnie obserwować mowę ciała, kiedy poznasz jego zachowania zwróć uwagę na mikroekspresję, a przede wszystkim dokładnie przysłuchuj się temu co i jak to mówi….

Jakie gesty i słowa wskazują, że mamy do czynienia z kłamcą?

Zwykle najtrudniej poradzić sobie z mikroekspresją, gdyż trudno się jej nauczyć.

Wobec tego kłamstwo i odbieranie innym dobrego imienia jest zajęciem, które wzmacnia jego poczucie wartości?    

Powołując się na powyższe, często kłamstwo może być wierzchołkiem góry lodowej różnych zaburzeń, co wydaje się bardziej namacalne i sprawdzalne niż inne. Jeśli osoba będzie kłamała głównie z powodu lęku (by nie zostać zdemaskowana) - będzie to podnosiło jej wartość w swoich oczach i być może do czasu także w innych…  Uważam, że jeśli wcześniej rozpoznamy taką osobę, może zaoszczędzić nam to wiele bólu i rozczarowania… Życzę Wszystkim, by jak najdalej byli od kłamców… Niestety, czasami to jedyny możliwy ratunek…